„Ptasi Maraton” – wspaniała akcja zorganizowana w ramach projektu „Bliżej natury” organizowanego przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków polegała na oznaczeniu jak największej ilości gatunków ptaków na trasie wyprawy.
W dniu 16 maja 2011 r. drużyna, której kapitanem był Jarosław Mydlak należący do Towarzystwa Przyrodniczego Bocian, wyruszyła by oznaczać gatunki ptaków, poznać cenne przyrodniczo siedliska i wspaniałą szatę roślinną „Doliny Dolnego Bugu”.
Naszym terenowym przewodnikiem był pracownik Placówki Straży Granicznej w Janowie Podlaskim Sierżant Sztabowy Tomasz Izdebski.

W wycieczce wzięła udział młodzież z Gimnazjum w Janowie Podlaskim pod opieką nauczyciela Pani Iwony Kaliszuk oraz pracownik Parku Krajobrazowego Podlaski Przełom Bugu Pani Zyta Chajaluk.

W trakcie wycieczki kapitan drużyny zadawał pytania dotyczące ptaków. Osoby, które prawidłowo odgadywały pytania otrzymywały punkty. Na końcu Ptasiego Maratonu po podsumowaniu punktów zwycięzcy otrzymali nagrody filmy DVD o bocianie białym i płyty „Ptaki krajobrazu rolniczego” przekazane przez Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian”.

Relacja z maratonu

Początek maratonu zapowiadał się obiecująco, w Pawłowie Starym powitały nas głośno śpiewające niczym kanarki kulczyki, odzywała się pleszka a w górze uwijały się dymówki, oknówki i jerzyki.
W krzewach i zadrzewieniach śpiewały trzy gatunki pokrzewek i zaganiacz.

Za Pawłowem Starym ujrzeliśmy rozległe turzycowiska, nad którymi latały kszyki, z pobliskiego szpaleru topolowego rosnącego przy polnej drodze śpiewała wilga i słowik szary.

Przecinając żyzne pola nad którymi wywijały koziołki czajki, trasę naszego przemarszu przeciął lecący nisko nad drogą żuraw.
W pobliżu Buczyc Starych zachowały się podmokłe olsy, w których podziwialiśmy łany kwitnącej rzeżuchy, wyrastające wiązówki błotne, skrzypy bagienne i wiele innych ciekawych roślin. Z ptaków nad olsem kołowały rzadkie orliki krzykliwe, natomiast wokoło rozlegał się śpiew pierwiosnka, pokrzywnicy, kapturki i strzyżyka.

Kiedy przeszliśmy olsy wyrosły przed nami rozległe kwieciste łąki nadbużańskie. Nad łąkami, w niewielkim podmokłym obniżeniu terenu uwijały się pracowicie rybitwy białoskrzydłe.

Łąki od Bugu oddzielał pas wzniesienia porosły żyznym liściastym lasem, który był poprzecinany licznymi wąwozami i jarami, trasa wycieczki stała się dla wszystkich jeszcze ciekawsza. Bardzo bogata szata roślinna wzbudzała podziw, uczniowie mogli poznać  kokoryczki wielokwiatowe, gajowce żółte, czerńce gronkowe, czosnaczki pospolite i wiele innych roślin.
Kiedy wyszliśmy z lasu na wiejską drogę biegnącą przez Bubel Łukowiska, na horyzoncie zauważyliśmy sylwetki dwóch samców błotniaka łąkowego. Ptaki latały nisko nad uprawą rzepaku. Każdy do woli mógł podpatrzeć sprawność i grację szybujących nad polem ptaków.

Jakby było tego mało na szczycie dachu jednego z domów przysiadła samica białorzytki.
Przewodnik aby uatrakcyjnić przemarsz, sprowadził nas ponownie w lesiste wąwozy przy Bugu. W drzewostanie pojawiły się w głównym składzie gatunkowym sosny, dzięki temu usłyszeliśmy czarnogłówkę, odezwały się też pierwsze rudziki, sikora uboga i muchołówka żałobna.
Kiedy wyszliśmy z lasu, usiedliśmy w urokliwym miejscu by się posilić. Na trawie zauważyliśmy ciekawego owada – olejnicę, charakteryzującą się granatowym płaszczem i wyraźną segmentacją wydłużonego odwłoka.
Przy posiłku głośnymi trelami umilała nam czas piegża.
Droga wzdłuż łąk w pobliżu Bubla Łukowiska przyniosła nowe gatunki. Nad naszymi głowami krążył bocian czarny, po oczku wodnym pływał łabędź niemy.
W pobliżu wsi, na łąkach donośnym głosem, przypominającym „odpalanie piły motorowej” odzywał się potrzeszcz.
Będąc na skraju wsi, skręciliśmy w kierunku burzyska w projektowanym rezerwacie Kalinnik.
Nad płytszą częścią „rogala” latało kilkadziesiąt rybitw czarnych i białoskrzydłych, natomiast nad suchą łąką latał kobuz z upolowaną jaskółką, wyraźnie poszukujący spokojnego miejsca do posiłku.
Kiedy wyszliśmy nad Bug, nad naszymi głowami zawirowało się od brzegówek.   
 W pobliżu Gnojna ogłosiliśmy zwycięzców ptasich pytań. Osiem osób, które uzyskały najwięcej punktów za trafne oznaczanie gatunków ptaków zostało nagrodzonych.
Kończyła się trasa przemarszu, ale nie kończyły się gatunki ptaków. W końcowym etapie dostrzegliśmy pustułkę, krogulca, wronę siwą i w końcu pospolitą srokę.
Szkoda, że nie doszliśmy do końca Gnojna, przed górą jest piękna plaża, gdzie była by szansa na zobaczenie sieweczek i rybitwy białoczelnej.
Zaplanowany czas niestety się kończył. Musieliśmy zejść z trasy na początku Gnojna by powrócić o czasie z wycieczki.
Całościowo na liście znalazło się 81 gatunków ptaków, to ponad połowa lęgowych ptaków Parku Krajobrazowego Podlaski Przełom Bugu”. Teraz poczekamy na wyniki innych drużyn i zobaczymy, które zajmiemy miejsce w skali Polski.
Na liście, nieobecne były charakterystyczne dla terenu ostoi Doliny Dolnego Bugu: zimorodek, dudek i sieweczki. Mimo uważnego nasłuchiwania i przejścia prawie 18 km trasy, nie udało się zauważyć i usłyszeć tych gatunków.
Najważniejsze jest jednak to, że wszyscy uczestnicy wycieczki byli zadowoleni, nikt nie narzekał na trudy długiego marszu. Pogoda była sprzyjająca, a uśmiechy na twarzach uczniów po wycieczce były największą nagrodą za zorganizowanie Ptasiego Maratonu.
 

Jarosław Mydlak