Każdorazowo, po zgłoszeniu gniazda do interwencji, weryfikowaliśmy informację pod kątem zasiedlenia gniazda w ostatnim sezonie lęgowym. W przypadku gniazd pierwszorocznych, naczelną zasadą było wyprowadzenie lęgu w siedlisku. Dopiero po zebraniu wystarczających danych występowaliśmy do Urzędów Miast i Gmin z prośbą o pomoc i interwencję w zakładzie energetycznym. Powyższa lista nie obejmuje więc gniazd, w których nie stwierdzono lęgu bądź też obecności pary ptaków (zdarzały się gniazda, w których przebywał tylko jeden osobnik). Lokalizacje te będą monitorowane w przyszłym sezonie lęgowym. Nie znalazły się na niej również siedliska, w których prace zostały przeprowadzone niewłaściwie i trzeba będzie wykonać je poprawnie (np. pozostawienie pustej platformy gniazdowej po montażu, bez wymoszczenia materiałem gniazdowym).

 

Przedstawiony powyżej spis gniazd, poza jednym przypadkiem, zawiera siedliska bocianie znajdujące się na infrastrukturze energetycznej. W kończącym się roku procentowy udział spraw zakończonych sukcesem wyniósł ok. 40 %. Z czysto matematycznego punktu widzenia może się to wydawać wynikiem przeciętnym, trzeba jednak wziąć pod uwagę całokształt spraw z tym związanych. Wnioski o pomoc i interwencję przy zagrożonych gniazdach płyną przecież także do innych organizacji przyrodniczych, często bezpośrednio do UM/UG. Również same zakłady energetyczne montują platformy gniazdowe we własnym zakresie, według założonych wcześniej planów. Słowem, przy takim ogromie spraw do załatwienia, wskazany wynik wydaje się być zadowalający.

 

Z jedynego dofinansowania na czynną ochronę bociana białego, jakie otrzymaliśmy w mijającym roku, a pochodzącego od Fundacji Orlen, zakupiliśmy 6 sztuk platform gniazdowych z przeznaczeniem do montażu w wybranych lokalizacjach na terenie gminy Domanice, w powiecie siedleckim. Platformy powinny zostać zamontowane w ustawowym czasie, tj. do 1 marca. Ze środków własnych zakupiliśmy również platformę do montażu w gminie Mordy oraz (wspólnie z UG) - do montażu w gminie Siedlce.

 

Pod koniec czerwca 2022 jako wysłannik TP "Bocian" towarzyszyłem Kamilowi Piwowarczykowi w obrączkowaniu młodych bocianów w gminie Hańsk, powiat włodawski. Akcja została przeprowadzona w miejscowościach Kulczyn i Kulczyn Kolonia. Jeszcze raz dziękuję tą drogą kierownictwu PGE Dystrybucja S.A. Rejon Energetyczny Chełm i PE Włodawa za dostarczenie dwóch podnośników wraz z fachową ekipą.

 

Poważny problem w przypadku zagrożeń różnego typu stanowią gniazda bocianie znajdujące się na słupach wolnostojących, bez względu na to, kto jest właścicielem terenu (osoba prywatna czy np. gmina). Często zdarza się tak, że przy okazji wymiany słupów energetycznych na nowe, pracownicy zakładu pozostawiają stary słup z gniazdem bocianim, odcinając go od linii. Po kilku latach użytkowania, gniazdo z reguły nadaje się już do odciążenia ze względu na swoje wymiary i wagę (nie mówiąc o braku platformy). Skoro taka sprawa nie dotyczy zakładu energetycznego, a właściciela posesji najczęściej nie stać na dodatkowe wydatki, nie bardzo wówczas wiadomo, kto w takiej sytuacji powinien się sprawą finalnie zająć, a przede wszystkim, kto ma ponieść niemałe koszty koniecznych prac. Jeżeli taka sprawa trafi się w bogatej gminie, a jej wójt czy burmistrz są miłośnikami przyrody, kwestię zazwyczaj udaje się pozytywnie rozwiązać. Częściej jednak spotykamy się ze zwykłą "spychologią" i oświadczeniami o braku środków na ochronę przyrody. A przecież ochrona środowiska i przyrody należy do zadań własnych gminy. Finansowanie ich leży właśnie po stronie jednostki samorządowej (ust. o samorządzie gminnym z grudnia 1998 roku z późn. zm.).

 

Inna kwestia dotycząca gniazd bociana białego, o której chciałbym wspomnieć, to narastający problem z gniazdami konfliktowymi. Od kilku lat otrzymujemy coraz więcej wniosków i próśb, często również żądań, o likwidację/przeniesienie czynnych gniazd tych wspaniałych ptaków. Sytuacje takie powtarzają się według podobnego schematu. Najczęściej wygląda to tak, że młodzi ludzie przejmują po swoich dziadkach lub rodzicach gospodarstwa, przeprowadzają remonty dachów bądź nawierzchni podwórek i pojawia się kłopot z bocianim sąsiedztwem. W zgłoszeniach słyszymy, że ptaki brudzą świeżo położoną kostkę brukową, nowe ogrodzenie czy dach. W mijającym roku osobiście rozmawiałem z kilkoma osobami, które wręcz domagały się działań i to natychmiast. Nie interesowały ich tłumaczenia, że trwa sezon lęgowy, w gniazdach są młode, jeszcze nielotne, osobniki, a bocian biały jest gatunkiem pod ścisłą ochroną zarówno polskiego, jak i unijnego prawa. To z kolei wymaga od wszystkich zainteresowanych przestrzegania określonych terminów i procedur. Jeżeli konfliktowe gniazdo znajduje się na infrastrukturze energetycznej, dzięki pomocy pracowników energetyki problem można rozwiązać. Często jednak siedliska bocianie są posadowione na słupach wolnostojących. Zdarza się wtedy, niestety, że w czasie kontroli po roku okazuje się, że gniazdo było w poprzednim sezonie, a teraz już go nie ma...

 

 

Za bliską współpracę i szerokie wsparcie na bocianiej drodze dziękuję kolegom: Mirosławowi Rzępale, Kamilowi Piwowarczykowi ("Szansa dla bociana"), Arturowi Paulowi ("Pomagam Bocianom"). Wyrazy uznania przekazuję również Dariuszowi Pawlakowi, Krzysztofowi Stefaniukowi i Stanisławowi Matrasowi.

 

Zakup 6 platform gniazdowych na słupy energetyczne został sfinansowany z darowizny Fundacji ORLEN

Jeżeli chcesz wesprzeć nasze działania, przekaż darowiznę na ochronę bociana białego!

 

Tekst: Krzysztof Szelhaus (koordynator ochrony bociana białego)

Autorzy zdjęć: Krzysztof Szelhaus, Stanisław Matras.

e-mail: krzysztof.szelhaus@bocian.org.pl