W związku z uzyskaniem pozytywnej informacji o dofinansowaniu pochodzącym z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii w ramach funduszy EOG, rozpoczynamy realizację nowego projektu edukacyjnego, którego pełna nazwa brzmi „Pola tętniące życiem – kampania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej w krajobrazie rolniczym”. Tematyka projektu wpisuje się w zakres dotychczas realizowanych przez Towarzystwo działań ochroniarskich, które w dużej mierze związane były z gatunkami ptaków typowymi dla krajobrazu rolniczego: bocianem białym, pustułką, płomykówką, błotniakiem łąkowym czy kulikiem wielkim.

Skąd pomysł na projekt?
Polska wieś wnosi do Europy ogromne bogactwo krajobrazowe i przyrodnicze. Wysoka różnorodność biologiczna tych terenów wiąże się z istnieniem mozaiki środowisk: wąskich pasów pól przeplecionych łąkami, ugorami i nieużytkami, starych drzew rosnących na miedzach śródpolnych, zadrzewień i kęp krzewów. Polski krajobraz rolniczy ma strategiczne znaczenie np. dla zachowania globalnych populacji ptaków typowych dla krajobrazu rolniczego, takich jak skowronek, ortolan, bocian biały, kuropatwa czy derkacz. Wraz z rozwojem gospodarczym kraju coraz bardziej odchodzi się jednak od ekstensywnego na rzecz intensywnego rolnictwa – powstają wielkoobszarowe uprawy, znikają elementy krajobrazu, kluczowe dla przetrwania wielu gatunków zwierząt.

Cele
W ramach realizacji projektu przyświecają nam dwa główne cele:

1) Ukazywanie i promowanie wartości, różnorodności i piękna przyrody polskich terenów rolniczych użytkowanych ekstensywnie, które to tereny w powszechnej świadomości rzadko kojarzone są z wysoką wartością przyrodniczą i potrzebą jej ochrony.

Realizując ten cel chcielibyśmy zaciekawić odbiorcę biologią i ekologią gatunków związanych z terenami rolniczym, ukazać gatunki znane i dość pospolite, takie jak dudek, skowronek, czy pliszka żółta w nowym świetle. Zależy nam także na podkreśleniu wartości przyrodniczej polskich terenów rolniczych w kontraście do ubogiego biologicznie rolnictwa krajów zachodnich.

Krajobraz rolniczy nad Bugiem. Fot. D. Krupiński

2) Promocja sposobów gospodarowania umożliwiających zachowanie różnorodności biologicznej. W szczególności zależy nam na zachęceniu rolników do zachowywania tych elementów krajobrazu, które sprzyjają bogactwu gatunkowemu, a ich istnienie zależy od osobistej decyzji rolników i nie wiąże się z wysokimi stratami materialnymi. Do takich elementów krajobrazu należą: miedze, zadrzewienia i zakrzaczenia śródpolne, oczka wodne itp.  

Chcielibyśmy także przedstawić wartość ekonomiczną terenów cennych przyrodniczo związaną np. z możliwością przystąpienia do programów rolnośrodowiskowych czy przyciągnięcia turystów.

Adresaci
Projekt adresowany jest przede wszystkim do mieszkańców wsi (dzieci i dorosłych) z terenów, gdzie w największym stopniu zachowało się jeszcze ekstensywne rolnictwo. Nasze działania realizować będziemy w województwach: mazowieckim, warmińsko-mazurskim, podlaskim, świętokrzyskim, lubelskim.

Planowane działania
1) Wydanie materiałów edukacyjnych: broszury edukacyjnej, pakietu ze scenariuszami zajęć dla nauczycieli i filmem przyrodniczym.
2) Działania prowadzone przez tzw. „animatorów lokalnych” w 30 powiatach w województwach objętych projektem, stanowiące główny filar projektu. Animatorzy będą promowali wśród społeczności lokalnej wiedzę na temat przyrody krajobrazu rolniczego oraz możliwości jej zachowania biorąc udział w lokalnych festynach, organizując autorskie wydarzenia edukacyjne, pokazy filmu i prowadząc lekcje pokazowe przy pomocy ww. wydawnictw.
3) Przygotowanie strony internetowej projektu - źródła informacji o przyrodzie krajobrazu rolniczego, która w przystępny i atrakcyjny sposób będzie tę wiedzę przybliżała zarówno dorosłym, jaki i dzieciom i młodzieży.
4) Prezentowanie mobilnej wystawy zdjęć przyrodniczych w miejscach takich jak siedziby parków krajobrazowych, jednostek samorządu terytorialnego, ośrodków doradztwa rolniczego itp.
5) Organizowanie pokazowych, wolontarystycznych akcji ogławiania wierzb.
6) Działania medialne skierowane do szerszego grona odbiorców takie jak zdobywanie patronatów medialnych w gazetach o zasięgu lokalnym, czy emisja filmu przyrodniczego pokazującego piękno przyrody krajobrazu rolniczego w telewizjach wojewódzkich.

Projekt realizować będziemy przez dwa najbliższe lata - do końca kwietnia 2016 r. Zapraszamy do śledzenia aktualności.

Aleksandra Wierzbicka